مبانی نظری و پیشینه پایان نامه جهت گیری مذهبی

مبانی نظری و پیشینه پژوهشی فصل دوم پایان نامه با موضوع جهت گیری مذهبی در 24 صفحه ورد قابل ویرایش با منبع نویسی درون متنی (رفرنس نویسی و پاورقی) و منابع پایانی انگلیسی و فارسی به شیوه APA

جهت گیری مذهبی

طی سالیان طولانی برخی اندیشمندان مذهب را عامل عقب ماندگی جوامع تلقی می کردند، اما در گذر زمان مشخص شد که نه تنها مذهب الهی عامل عقب ماندگی نیست بلکه می تواند عامل پیشرفت جوامع نیز باشد. در این زمینه و با این ادعا این پرسش مطرح می شود که آیا مذهب می تواند به عنوان یک عامل محرک مانند سرمایه فیزیکی بر توسعه و حتی تولید، توزیع و مصرف اثر مثبت داشته باشد؟ در این جا سعی شده است مذهب از بعد اثرگذاری بر این عوامل و پدیده ها به عنوان سرمایه مذهبی تعریف شود. در اینجا یادآور می شویم که منظور ما از مذهب، انحراف های ایجاد شده در بعضی مقاطع زمانی برای بهره برداری سیاسی، استحکام حکومت و یا خام کردن مردم جامعه همچون دوران پس از اوج گیری حکومت عباسیان و پس از آن عثمانی ها و یا صفویان و چرخش مسیر تبلیغات آموزه های مذهبی به سمت حفظ منافع حاکمان نیست، بلکه مذهبی واقعی و خالص که همراه آموزه های پیش برنده در جامعه مطرح است.

سرمایه مذهبی

در ابتدای این بحث این نکته را یادآور می شویم که منظور ما از مذهب، تحریف های موجود در مذاهب و یا انحراف های ایجاد شده در بعضی مقاطع زمانی برای بهره برداری سیاسی، استحکام حکومت و یا خام کردن مردم جامعه همچون دوران پس از اوج گیری حکومت عباسیان و پس از آن عثمانی ها و یا صفویان و چرخش مسیر تبلیغات آموزه های مذهبی به سمت حفظ منافع حاکمان نیست، بلکه مذهبی که همراه آموزه های پیش برنده در جامعه (مانند صدر اسلام و حتی چند قرن اول اسلام) مطرح است. بر این اساس سرمایه مذهبی به مجموعه نهادها، عملکردها، تجربه ها، اعتقادات، باورها، ارزش ها، دانش، قوانین و مقررات، نمادها و واقعیت های محیطی فیزیکی و غیر فیزیکی و مانند آن در جامعه می گوییم که از وجود مذهب و ایمان مذهبی نشأت گرفته باشد. سرمایه مذهبی را به دو بخش سرمایه مذهبی فردی و سرمایه مذهبی اجتماعی تفکیک می کنیم. سرمایه مذهبی در این قالب تعریف و تشریح مناسب تری پیدا می کند. سرمایه مذهبی فردی: به مجموعه مذهب انتخابی و اعتقادات، باورها، دانش، تجربه ها، ارزش ها و عادت های حاصل از ایمان مذهبی و یا درباره مذهب نزد فرد، سرمایه مذهبی فردی می گوییم. به عبارت دیگر به عناصر مذهبی شکل دهنده و ساختار بخش رفتارهای فرد، سرمایه مذهبی فردی می گوییم که این عناصر به طور خلاصه عبارت اند از: کیفیت مذهب انتخابی فرد، اعتقادات، باورها، دانش، هنجارها، تجربه ها و عادت های مذهبی فردی. ...

سرمایه مذهبی و ایمان

ایمان به منزله تصدیق قلبی با رسوخ در عمق وجود انسان ها، باعث فراگیر شدن اثر مذهب و آموزه های آن در همه رفتارهای انسان می شود، از این رو می توان ایمان را مایه و نهاد اصلی سرمایه مذهبی فردی دانست. البته ایمان با اثرگذاری فزاینده بر سرمایه مذهبی فردی، ساختار سرمایه مذهبی اجتماعی را نیز شکل می دهد و آن را تقویت می کند. در باره اثرگذاری ایمان بر رفتارها، مباحث مفصلی وجود دارد و در این مقاله فرصت بحث آن نیست. با این وجود به طور خلاصه می توان گفت وجود ایمان به خدا، جهان پس از مرگ، رسالت و هدایت الهی، معنویت و فرشتگان، موجب می شود ساختارهای اعتقادی، عاطفی و عملکردی افراد به شدت تحت تأثیر قرار گیرد و بر آن اساس رفتار افراد به صورت مورد نظر مذهب شکل بگیرد. این شکل گیری ساختارهای رفتاری، تشکیل سرمایه است و حاصل، همان سرمایه ای است که سرمایه مذهبی فردی می نامیم. با این وجود، این ساختارها می تواند بدون وجود ایمان نیز به صورت مذهبی شکل بگیرد. این شکل گیری می تواند بدون وجود ایمان فردی از طریق نهادهای اجتماعی، عادت ها و هنجارهای فردی و اجتماعی و مانند آن شکل بگیرد. از این رو اثر ایمان و سرمایه مذهبی دو اثر جداگانه است، اما این دو عامل بر یکدیگر مؤثر هستند. به همین صورت می توان گفت ایمان از طریق شکل دهی سرمایه مذهبی فردی بر سرمایه مذهبی اجتماعی و ساختار بخشی آن اثر مبنایی و پایه ای دارد، زیرا رفتارها، عملکردها، نهادها و مانند این ها در اجتماع توسط افراد شکل می گیرد. ...

اثر مذاهب مختلف (اختلاف مذهبی) بر رفتارهای اقتصادی

برخی از دیدگاه های ارایه شده در این زمینه، نوع مذهب را بر رشد اقتصادی مؤثر دانسته اند. می توان از اولین دیدگاه های ارایه شده در این زمینه به نظرات وبر اشاره کرد. از نظر وبر پروتستانیسم اعتقاداتی ارایه کرد که بر خلاف دیدگاه کاتولیک نه تنها به مال اندوزی جنبه قانونی می داد، بلکه آن را چنانچه صرف لذت های زودگذر نشود به منزله مشیت الهی تلقی کرد و در کنار آن به صورت های مختلف کسب ثروت را تأیید کرد. از این رو سرمایه داری و توسعه اقتصادی حاصل از آن را نتیجه ایجاد و توسعه تفکر و مذهب پروتستانیسم در مقابل کاتولیک می داند.

تاونی تلاش کرد نشان دهد نظر وبر صحیح نیست. ساموئلسون درباره نظرات او بررسی جامع تری انجام داد و نتیجه گرفت که بسیاری از نهادهای اشاره شده توسط وبر قبل از پروتستانیسم به طور محدود وجود داشت. دلاکرو نیز در ادامه این بررسی ها به این نتیجه رسید که برخی مناطقی که وبر توسعه آن ها را حاصل پروتستانیسم می داند، کاتولیک نشین بوده اند. تولیسون نیز نظرات مشابهی را ارایه می کند. ...