پایان نامه نقش دستگاه های خود پرداز بر کارآیی هزینه بانک

چکیده

امروزه کاربرد فناوری اطلاعات در صنایع خدماتی رشد بسیاری نموده است که بارزترین نمونه آن صنعت بانکداری می باشد. بانک ها با استفاده از این فناوری محصولاتی را ابداع می نمایند که می توانند با نیروی انسانی کمتر خدمات متنوعی را به مشتریان خود ارائه دهند. شبکه بانکی کشور ما نیز با درک جایگاه فناوری اطلاعات در رشد و توسعه این صنعت، سرمایه گذاریهای هنگفتی را در بخش سخت افزار، نرم افزار و بسترهای ارتباطی انجام داده است که نمونه بارز آن نصب دستگاه خود پرداز، به عنوان اولین نماد بانکداری الکترونیک، می باشد. اما سوال مهمی که مطرح می گردد آن است که آیا سرمایه گذاری در دستگاه خودپرداز موجب بهبود کارایی هزینه بانکها شده است یا خیر. بنابراین تحقیق حاضر به بررسی تاثیر وجود دستگاه خود پرداز بر بهبود کارایی هزینه شعب بانک ملت استان گیلان می پردازد.

تحقیق حاضر از نوع توصیفی و با تاکید بر همبستگی بوده و ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه و روش جمع آوری داده ها میدانی است. جامعه آماری تحقیق حاضر شعبات بانک ملت استان گیلان است که تعداد 42 شعبه به صورت غیر احتمالی در دسترس از بین آنها انتخاب و مدیران و معاونین آنها پرسشنامه های تحقیق را تکمیل نمودند. برای تعیین روایی متغیرهای تحقیق از روش محتوایی و برای پایایی از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد. برای آزمون فرضیه ها از روش رگرسیون و جهت تجزیه و تحلیل داده های آماری، از استفاده نرم افزار spss18 استفاده گردید. نتایج این تحقیق نشان داد که بین وجود دستگاه خود پرداز و کارایی هزینه در شعبات مورد بررسی رابطه معنی داری وجود دارد.

واژه های کلیدی: دستگاه خود پرداز، کارایی هزینه، مدیریت هزینه، مدیریت دارایی

بیان مساله

صنعت بانکداری امروزه به سرعت در حال تغییر است. با توسعه اقتصاد بین المللی و رقابتی شدن بازارها، بانک ها نیز تحت تاثیر قرار گرفته اند. نیروی اصلی در این محیط تکنولوژی است که موجب شکستن موانع قانونی و جغرافیایی شده و محصولات و خدمات جدیدی ایجاد نموده است. بانک ها به لحاظ اهمیت شان در ساختار تجاری کشور و دنیا به جهت نقل و انتقال منابع مالی به دلیل افزایش روز افزون معاملات تجاری در گستره تجارت الکترونیک، می بایست همگام با دنیای فناوری به سوی تغییرات و دگرگونی گام بردارند، زیرا بانکداری الکترونیک بخشی تفکیک ناپذیر از دنیای تجارت الکترونیک می باشد...

یکی از خدمات بانکداری الکترونیک دستگاه های خودپرداز می باشد که در کشور با استقبال بیش از حد از سوی مردم مواجه شده به طوری که در بعضی روزها میزان مراجعه به این دستگاه ها بسیار بیشتر از ظرفیت خاص آن ها می باشد. اما دستگاه های خودپرداز یکی از خدمات بانکداری الکترونیکی است و نه کل آن. چنانچه مشاهده می شود در ایران، سایر خدمات با استقبال مواجه نشده و یا میزان توجه به آن ها بسیار کم می باشد و بدیهی است که در صورت عدم استقبال مشتریان از سیستم های بانکداری الکترونیک، ارائه این گونه خدمات با شکست مواجه خواهد شد. دستگاه خودپرداز به عنوان اولین نماد بانکداری الکترونیک برای نقل و انتقال وجوه و برداشت وجوه مورد نیاز مشتریان، رواج گسترده ای دارد. با توجه به اینکه بانک ها مبالغ زیادی را برای خرید، نصب، راه اندازی و نگهداری این دستگاه ها هزینه و سرمایه گذاری می کنند، بنابراین انتظار می رود که استفاده از دستگاه های خودپرداز جهت ارائه خدمات بانکی موجب کاهش هزینه های بانک شود. با توجه به این هدف بانک ها یعنی کاهش هزینه ها و افزایش کارایی در جهت افزایش سودآوری که موضوع بسیار مهمی می باشد.

متغیرهای تحقیق

دستگاه خودپرداز

دستگاهی خودکار، بسیار دقیق و کارآمد جهت ارائه خدماتی چون دریافت، پرداخت، انتقال وجوه به صورت اتوماتیک در هر ساعت از شبانه روز به مشتریان می باشد.

کارایی هزینه

کارایی هزینه معیاری ارائه می دهد که چگونگی نزدیکی هزینه های یک بانک به هزینه های بانک نمونه ای که همان محصول را تحت همان شرایط تولید می نماید، بیان می کند. این الگو از یک تابع هدف مشخص شده که در آن هزینه های متغیر تابعی از قیمت داده های متغیر، مقدار محصولات متغیر، سایر داده ها و ستانده های ثابت فاکتورهای محیطی و خطای تصادفی می باشد و انحراف از این حداقل، ناکارایی هزینه را مشخص می کند. برآورد کارایی هزینه به معنای ارزش هزینه مشاهده شده از هر واحد اقتصادی، نسبت به بهترین واحد آزمون شده است.

در این تحقیق در دو بعد کاهش هزینه و مدیریت دارایی سنجیده می شود. بعد کاهش هزینه با شاخص هایی مانند: کاهش هزینه پرسنلی(اضافه کاری)، کاهش هزینه های ناشی از استهلاک شعب، کاهش هزینه های مطبوعات شعب، کاهش هزینه های ملزومات شعب، کاهش هزینه های ناشی از شیفت کاری سنجیده می شود. بعد مدیریت دارایی نیز با شاخص هایی مانند: افزایش سود و کارمزد دریافتی، کاهش قیمت بهره ای پول، افزایش سپرده کوتاه مدت، افزایش تمایل به استفاده از تسهیلات مضاربه، افزایش امنیت شغلی از طریق کاهش ضریب خطای پرسنل سنجیده خواهد شد

تعریف تجارت الکترونیک

برای تجارت الکترونیک تعاریف مختلفی ارائه شده که اغلب آنها مبتنی بر تجارب گذشته در استفاده از تجارت الکترونیک بوده است. تجارت الکترونیک واژه ای است برای تجارت از طریق سیستم های اطلاعاتی و ارتباطی به کار می رود. در ساده ترین تعریف می توان آن را بصورت انجام مبادلات تجاری در یک قالب الکترونیکی تعریف نمود. کمیسیون اروپایی در سال 1997 آن را به صورت زیر تعریف نموده است:

تجارت الکترونیک بر پردازش و انتقال الکترونیکی داده ها، شامل متن، صدا و تصویر مبتنی می باشد. تجارت الکترونیک فعالیتهای گوناگونی از قبیل مبادله الکترونیکی کالاها و خدمات، تحویل فوری مطالب دیجیتال، انتقال الکترونیکی وجوه، مبادله الکترونیکی سهام، بارنامه الکترونیکی، طرح های تجاری، طراحی و مهندسی مشترک، منبع یابی، خریدهای دولتی، بازاریابی مستقیم و خدمات پس از فروش را در بر می گیرد.

عامل سیستم های ارتباطی، سیستم های مدیریت اطلاعات و امنیت که به واسطه آنها امکان مبادله اطلاعات تجاری در رابطه با فروش محصولات و یا خدمات میسر می شود.

بانکداری الکترونیک

برای بانکداری الکترونیک تعاریف متعددی ارائه شده است. آنچه در تمامی تعاریف می توان مشاهده نمود استفاده از سیستم های سخت افزار و نرم افزار رایانه ای است و همچنین اطلاعات بانکی قابل پردازش به صورت دیجیتال که در اختیار رایانه قرار می گیرد.

در تعریف بانک مرکزی مالزی بانکداری الکترونیک چنین تعریف شده است:

محصولات و خدمات بانکی که توسط موسسات بانکی بر روی اینترنت ارائه شده و از طریق ابزارهایی مانند رایانه و سایر ابزارهای هوشمند در دسترس قرار می گیرد (موسسات بانکی عبارت است از سازمانهای قانونی که منطبق با قانون نهادهای مالی و بانکی در سال 1989 و یا قانون بانکداری اسلامی در سال 1983 تاسیس شده اند). به نظر می رسد که تفسیر عمومی بانک نگارا (بانک مرکزی مالزی) از بانکداری هم جهت با تعریف بانک مرکزی ایالت متحده آمریکا از بانکداری الکترونیک باشد:

سیستم هایی که به مشتریان بانکی اجازه می دهند به حسابهای خود و اطلاعات عمومی در خصوص محصولات و خدمات بانکی، از طریق ابزارهایی مانند رایانه و یا سایر ابزارهای هوشمند دسترسی یابند.

بانکداری الکترونیک عبارت است از استفاده از روش های الکترونیکی برای ارائه خدمات متعارف بانکی با بهره گیری از انواع رسانه های الکترونیکی پرداخت. هیچ عنصری در بانکداری نوین بیش از بانکداری الکترونیک با نظام جامع پرداخت مرتبط نیست. اگر بانکداری را ماهیتا شکل و واسطه ارائه خدمات بدانیم، نظام جامع پرداخت امکانات ، قابلیت ها، شیوه و نحوه عمل آن را مشخص می کند. به عبارت دیگر بانکداری الکترونیک همانند پوسته جذاب و سهل الوصولی (همانند فرمان و پدال اتومبیل) است که رابط قابل استفاده را برای بهره برداری عموم از امکانات نظام پرداخت (مانند موتور اتومبیل) فراهم می سازد تا مردم بتوانند بدون مراجعه به شعبه بانک و فارغ از واسطه گری نیروی انسانی در تمامی اوقات از خدمات بانکی بهره مند شوند.